ALGEMENE INSPECTIE

Het gaat er hier om na te gaan of het element of het materiaal nog in goede staat is, of het veranderingen heeft ondergaan en of het nog de moeite waard is om het te bewaren zoals het is. Er moeten meerdere vragen worden gesteld.

a. Om welk type tegels gaat het? Hebben ze een esthetisch belang?

Oude tegels uit geëmailleerde faience en keramiek (sterker) hebben een hogere erfgoed- en marktwaarde dan nieuwere tegels.
Tegels uit faience zijn herkenbaar aan hun gladde en glanzende textuur. Email heeft vaak een “ craquelé ”-effect.

b. Is de oppervlakte groot genoeg om de tegels elders terug te plaatsen?

Het is essentieel dat de eerste twee vragen worden gesteld, voordat wordt overwogen om de wandtegels te recupereren.

c. Nagaan op welke manier de tegels aan de ondergrond gehecht zijn

De tegels zijn niet dik en zijn op de ondergrond gelijmd, waardoor het waarschijnlijk moeilijk zal zijn om ze te recupereren zonder een groot deel ervan in stukken te breken.
Voer daarom een test uit op 1 of 2 m² en stel uzelf de vraag of het de moeite waard is om door te gaan met de tegels te recupereren.

Afhankelijk van de periode waarin de tegels werden geplaatst, zal het makkelijker of minder makkelijk zijn om ze te recupereren:

• Tegels van vóór de jaren 1960: plaatsing met kalkmortel, gemakkelijke recuperatie
• Tegels die in het begin van de jaren 60 werden geplaatst: plaatsing met lijmcement of mortel, recuperatie denkbaar
• Tegels die na de jaren 80 werden geplaatst: moeilijke recuperatie want zeer sterke plaatsingsproducten.

ONDERHOUD

Onderhoud het element, zodat het er mooi blijft uitzien en langer meegaat.

Stoomreiniging vóór verwijdering wordt aanbevolen (water + kalk).
Let op bij het gebruik van producten op oude tegels; deze kunnen de kleur veranderen.
Het wordt daarom ten zeerste aangeraden om te weten uit welke periode de tegels dateren, voordat u een behandeling uitvoert.

DECONSTRUCTIEMETHODE

Om uw elementen te demonteren, moet u een aantal stappen volgen:

1. Kennisnemen van het element: benaming van de materialen en voorafgaande inspectie (raadpleeg punt 1. Algemene inspectie)
   
   Hieronder vindt u bovendien wat nuttige informatie vóór de demontage: neem foto’s van de tegels vóór de demontage. Volg een plan voor de plaatsing van de tegels, als er patronen zijn. Zijn het echt oude tegels, bel dan een specialist om de waarde ervan te kennen en/of een professional voor de demontage.
   
2. Voorbereiding van het gereedschap, de uitrustingen en de tijd die nodig is om de demontage uit te voeren.
   
3. Demontage

“Om te kunnen hergebruikt worden, zullen deze porseleinen tegels zorgvuldig gedemonteerd moeten worden. Men moet beginnen met het verwijderen van de voegen, een holle tegel verwijderen (misschien door deze te breken), en daarna de overige tegels lijn per lijn met een beitel verwijderen. Zodra de tegels gedemonteerd zijn, kunnen door een reiniging (voorzichtig borstelen met warm water) de resten mortel of mortellijm verwijderd worden (…)”
Bron: materiaalfiche “wandtegels in verglaasd porselein” Homegrade-spel

Blijft er nog mortel achter, voer dan een mechanische schuring uit (met een houten frame om de tegels vast te zetten + schuurmachine met diamantschijf om materiaal te verwijderen)

Met betrekking tot de stappen “reiniging en bewaring met het oog op een toekomstige terugplaatsing” kunt u de website http://reuse.brussels/nl/carrelages/ raadplegen.

a. Benaming van de materialen

b. Gereedschap, uitrusting en tijd die nodig is.

Aantal personen om te demonteren: 1
Tijd: 30 min / m²

• Hamer
• Beitel
• Moker
• Slijpschijf
• Veiligheidshandschoenen
• Staalborstel
• Veiligheidsbril
• Masker
• Veiligheidsschoenen

c. Demontage

Hieronder vindt u de demontage-instructies voor traditionele tegels neergelegd op een zandbed. De demontageprincipes voor hedendaagse tegels zijn dezelfde. Let wel: omdat ze dunner en vastgelijmd zijn met lijmmortel, zijn ze moeilijker te recupereren.

1. Identificeer de losse tegels. Neem ze weg en begin hier de demontage. Indien er geen losse tegels te bespeuren vallen, offert u een tegel op, door deze in kruisvorm door te slijpen. Met behulp van een beitel maakt u de besneden driehoekjes één na één los. Wees voorzichtig en beschadig de omliggende tegels niet.

2. Traditionele tegels zijn nauw naast elkaar betegeld met een zeer dunne voeg. Dat maakt het niet evident tegels los te krijgen zonder schade aan de omliggende tegels te veroorzaken. Voor een doeltreffende ontmanteling maakt u 2 van de 4 tegelranden vrij. Op die manier kunt u deze makkelijk loskrijgen.

3. Maak twee loodrechte tegellijnen vrij op de volledige breedte en lengte. Kies zorgvuldig je tegellijnen, de losgemaakte tegels van deze lijnen zullen zeker beschadigd worden.

4. Tegels losmaken van de basis. Zodra de beide tegellijnen vrij zijn, maakt u één na één de tegels met vrije randen los van hun basis. Hiervoor verwijdert u eerst het zand vanonder de tegels.

5. Tegels verwijderen. Met behulp van een rubberen hamer of met de hamersteel klopt u de vrije hoek van de tegel af, waarna u de tegel kan verwijderen.

6. De demontagemethode voor wandtegels is gelijkaardig: lijntegel per lijntegel maakt u de tegels met twee vrije randen los

7. Maak de tegels schoon met een borstel, indien de mortel licht en makkelijk verwijderbaar is. In het geval van zware mortel verwijdert u voorzichtig de residuen met behulp van een hamer en een beitel.

HERGEBRUIK

Ik kan mijn element voortaan hergebruiken voor het doel waarvoor het voorzien was, of voor een ander doel.

Voor meer informatie over tegels voor hergebruik:
https://opalis.be/nl/materialen/tegels

Deze muur was al betegeld, maar een aantal tegels waren beschadigd. De beschadigde tegels werden vervangen door andere die in de aangrenzende ruimte werden gedemonteerd.

MET WIE CONTACT OPNEMEN OM TE …

Dit punt zal u helpen om contacten en adressen te vinden om het materiaal de kans op een tweede leven te schenken, en u in het uiterste geval vertellen waar u heen moet als u het element wilt afvoeren.

a. Renoveren

Raadpleeg het tabblad “ Contacten ” in het menu “ Nuttige informatie ” voor een lijst van nuttige personen.

Er bestaan enkele ondernemingen die gespecialiseerd zijn in de productie van keramiek voor de restauratie van gebouwen.

Bijvoorbeeld: https://www.golem-baukeramik.de/fr/Carreaux-Art-Nouveau/Carreaux-muraux/Carreaux-Art-Nouveau-avec-motifs/

b. Schenken / verkopen

U kunt uw elementen verkopen of kopen op de tweedehandssites. Deze tegels hebben een grote erfgoedwaarde, waardoor ze gemakkelijk in partijen zullen kunnen worden doorverkocht.

Via Opalis vindt u gemakkelijk handelaars in deuren (en hang-en-sluitwerk): https://opalis.be/nl/handelaars/rooster?combine=&materials=7

c. Recycleren

“ In het sorteercentrum belanden de tegels en de mortel bij het “inert afval”. Daarna worden ze vergruisd in granulaten en als steenslag hergebruikt voor wegfunderingen of in de betonproductie. Spijtig want deze elementen zijn nog waardevol! ” 

Bron: materiaalfiche “ cementtegels ” Homegrade-spel

Sorteercentra in Brussel, Recypark voor particulieren:
https://www.arp-gan.be/nl/Recypark.html

Professionals moeten zich tot sorteercentra voor professionals richten.
Raadpleeg het tabblad “Afval” in het menu “nuttige informatie ” voor meer informatie over de ophaalplaatsen.