ALGEMENE INSPECTIE

Het gaat er hier om na te gaan of het element of het materiaal nog in goede staat is, of het veranderingen heeft ondergaan en of het nog de moeite waard is om het te bewaren zoals het is. Er moeten meerdere vragen worden gesteld.

a. Om welk type baksteen gaat het? Welke mortel is er gebruikt?

De meest voorkomende bakstenen op de hergebruikmarkt zijn de zogenaamde “ handgemaakte ” bakstenen, oudere en onregelmatig ogende bakstenen, of een aantal regelmatig ogende “ machinale ” bakstenen uit de eerste helft van de 20e eeuw.

Deze bakstenen werden meestal gelegd met een kalkmortel, waardoor het gemakkelijk is om deze stenen te deconstrueren en schoon te maken.

Bakstenen die na het midden van de 20e eeuw gelegd zijn, zijn waarschijnlijk samengevoegd met een hardere cementmortel, waardoor ontmantelingswerken ingewikkelder maar niet onmogelijk zijn als u nog altijd met een “ volle ” baksteen te maken hebt.
Sommige bakstenen die vandaag soms worden aangetroffen, hebben immers gaten in het midden; het zijn holle bakstenen. Wanneer een muur uit dit type bakstenen wordt gerecupereerd, kunnen de bakstenen zelf niet worden gerecupereerd (de mortel vormt immers één geheel met de baksteen).

Of u nu wordt geconfronteerd met een oude of nieuwe volle baksteen, het is altijd interessant om een reinigingstest te doen om na te gaan of het de moeite waard is om de bakstenen te recupereren, en of het beoogde hergebruik ervan een goed idee is.
Sommige soorten bakstenen zijn niet langer geschikt voor structureel hergebruik (dragende muur) of als buitengevelbekleding (lage mechanische weerstand, door bevriezing gebarsten baksteen …).
Doe in dat geval bij twijfel een beroep op een specialist voor bruikbaar advies.

b. Zijn de bakstenen na demontage herbruikbaar?

Bewaar alleen de bakstenen die heel zijn of minstens groter zijn dan een halve baksteen.

“ Een baksteen wordt als volledig beschouwd als minstens een van de twee grote vlakken intact is. Aangezien slechts één kant van de baksteen zichtbaar blijft na plaatsing, is het geen probleem dat sommige randen aan de andere kant zijn afgeschilferd. ”

Bron: https://opalis.be/nl/materialen/baksteen

c. Zijn de bakstenen gezond?

“ De bakstenen moeten geschikt zijn voor hergebruik: geen verontreiniging door schadelijke producten (vb. motorolie), geen stenen uit stallen (geur van ammoniak), geen stenen afkomstig van funderingen, beerputten of regenputten (kwaliteit verminderd door constant contact met water). Evenmin geschikt zijn zwartgeblakerde stenen afkomstig uit schoorstenen. ”

Bron: http://reuse.brussels/nl/briques/

ONDERHOUD

Onderhoud het element, zodat het er mooi blijft uitzien en langer meegaat.

Geen specifieke behandeling.

DECONSTRUCTIEMETHODE

Om uw elementen te demonteren, moet u een aantal stappen volgen:

• Kennisnemen van het element: benaming van de materialen en voorafgaande inspectie (raadpleeg punt 1. Algemene inspectie)
• Voorbereiding van het gereedschap, de uitrustingen en de tijd die nodig is om de demontage uit te voeren
• Demontage

Met betrekking tot de stappen “ reiniging en bewaring met het oog op een toekomstige terugplaatsing&nbsp” kunt u de website http://reuse.brussels/nl/briques/

raadplegen

a. Benaming van de materialen

b. Gereedschap, uitrusting en tijd die nodig is.

• Aantal personen om te demonteren: 1
• Tijd: 20 min / 100 bakstenen

Gereedschap:

• Staalborstel
• Beitel
• Hamer
• Breekhamer
• Veiligheidshandschoenen
• Veiligheidsbril
• Masker
• Gehoorbescherming
• Veiligheidsschoenen

c. Demontage

1. Verwijder het pleisterwerk van de muur met behulp van een beitel of breekhamer. Borstel dan de stenen met een staalborstel. In oude Brusselse huizen waren de muren traditioneel bekleed met een mengsel van kalk, zand en runderhaar, alvorens te worden bedekt met een dunne pleisterlaag.

2. Vooraleer verder te gaan, wees zeker dat uw gemetselde muren bestaan uit recupereerbare volle bakstenen gemaakt uit kalk- (wit gekleurd), as- (grijsgekleurd) of kleimortel (hooiresten). Als dit het geval is, maakt u de stenen een voor een los met behulp van een breekhamer of een beitel.

3. Verzamel de bakstenen, en borstel deze een voor een met een staalborstel tot de stenen ontdaan zijn van de grove mortelresten. Er mogen alleen nog enkele oppervlakkige mortelsporen achterblijven.

4. Verwijder de bakstenen die kleiner zijn dan een halve baksteen. Bakstenen die de helft of driekwart van hun oorspronkelijke grootte hebben, gebruikt u slechts in kleine hoeveelheden. Probeer de tel van het aandeel onvolledige bakstenen dat u gebruikt bij te houden.

5. De stenen moeten vorstbestendig en hard genoeg zijn: ze verkruimelen niet, breken niet bij het schoonmaken, en zijn niet te poreus (dof geluid/klank wanneer men ze op elkaar klopt).

6. De bakstenen moeten geschikt zijn voor hergebruik: geen verontreiniging door schadelijke producten (vb. motorolie), geen stenen uit stallen (geur van ammoniak), geen stenen afkomstig van funderingen, beerputten of regenputten (kwaliteit verminderd door constant contact met water). Evenmin geschikt zijn zwartgeblakerde stenen afkomstig uit schoorstenen.

7. Eenmaal geselecteerd, laadt u de bakstenen in gekruiste lagen op een pallet.

HERGEBRUIK

Ik kan mijn element voortaan hergebruiken voor het doel waarvoor het voorzien was, of voor een ander doel.

De baksteen is in heel wat omstandigheden een nuttig element. U kunt ze meermaals hergebruiken, om een gat in een muur te herstellen, als ondergrond voor een barbecue of als vloerbedekking. Bewaar ze dus gerust in uw kelder of uw tuin.

Bron: Sophie Boone voor VLA-Architecture. Bekroond project Be Circular Be Brussels 2016.

Voorbeeld van een project waarbij veel materialen voor hergebruik worden gebruikt, waaronder bakstenen. Dit uitbreidingsproject maakt gebruik van gerecupereerde bakstenen van de bestaande woning die recent werd gebouwd (bouwjaar: 2000). De recuperatie van deze bakstenen vergde niet te veel inspanningen.

De gele bakstenen zijn afkomstig van de plaatselijke sloop van een bijgebouw, terwijl de rode bakstenen hergebruikte stenen zijn die werden gekocht bij een gespecialiseerde handelaar.

MET WIE CONTACT OPNEMEN OM TE …

Dit punt zal u helpen om contacten en adressen te vinden om het materiaal de kans op een tweede leven te schenken, en u in het uiterste geval vertellen waar u heen moet als u het element wilt afvoeren.

a. Renoveren

Raadpleeg het tabblad “ contact en partners ” voor een lijst van nuttige personen.

Handelaars in bakstenen voor hergebruik zijn gespecialiseerd in hun branche. U kunt zich tot hen richten bij twijfel over het hergebruik van uw bakstenen in een context waarin de baksteen goede eigenschappen moet behouden: bijvoorbeeld een dragende muur of gevelmuur.

b. Schenken / verkopen

U kunt uw elementen verkopen of kopen op de tweedehandssites.

Via Opalis vindt u gemakkelijk handelaars in en kopers van bakstenen: https://opalis.be/nl/handelaars/rooster?combine=&materials=8

c. Recycleren

“ In het sorteercentrum wordt dit metselwerk “inert afval” van het type steengruis. Omdat cement zeer hard is, maakt het de baksteen onscheidbaar van de mortel. De twee samengevoegde elementen zijn ondanks alles recycleerbaar. Ze zullen tot granulaten vergruisd worden (van verschillende groottes naargelang van het toekomstig gebruik) en in kleine hoeveelheden hergebruikt kunnen worden als steenslag voor wegfunderingen of betonproductie.”

Bron: materiaalfiche “ machinestenen gebonden met cementmortel ” Homegrade-spel

Sorteercentra in Brussel, Recypark voor particulieren:
https://www.arp-gan.be/nl/Recypark.html

Professionals moeten zich tot sorteercentra voor professionals richten. 
Raadpleeg het tabblad “Afval” in het menu “nuttige informatie ” voor meer informatie over de ophaalplaatsen.