Met ijzerwerk bedoelen we de borstweringen van balkons op de voorgevel van Brusselse huizen of de beschermroosters van de ramen van de tussenverdieping. Traditioneel werden deze gemaakt van smeedijzer en hadden ze een eenvoudige of complexere geometrische vorm. Ook de borstweringen van meer hedendaagse terrassen zullen worden vermeld.
ALGEMENE INSPECTIE
Het gaat er hier om na te gaan of het element of het materiaal nog in goede staat is, of het veranderingen heeft ondergaan en of het nog de moeite waard is om het te bewaren zoals het is. Er moeten meerdere vragen worden gesteld.
a. Om welk type metaal gaat het?
Als het om een huis uit het begin tot het midden van de 20e eeuw gaat, zullen we vooral elementen uit gietijzer, staal of ijzer aantreffen.
Bij een nieuwer project kan het ook om aluminium of roestvrij staal gaan.
b. Is het element in goede staat (beschadigde delen, verroest metaal …)?
Misschien ontbreekt er een stuk van een spijl, schilfert de verf af of is het staal verroest.
Er zal moeten worden nagegaan of het verroeste deel nog stevig genoeg is om te worden behandeld of opnieuw te worden geverfd, dan wel of het nodig is om dit deel in kwestie te vervangen.
Opgelet: gaat het om gietijzer, weet dan dat dit heel moeilijk te lassen is. Verwacht niet dat u op die manier een afgebroken stuk gietijzer of een stuk dat had moeten worden doorgezaagd, kunt repareren of opnieuw kunt assembleren.
Sommige aangetaste ornamenten uit gietijzer zouden kunnen worden opgeknapt met hars. Deze oplossing kan niet worden toegepast op structurele onderdelen (zoals treden van een trap).
Sommige borstweringen hebben een houten bovenreling die waarschijnlijk zal moeten worden vervangen (verrot hout of hout dat over het algemeen in zeer slechte staat is).
c. Zijn de bevestigingen nog stevig/functioneel?
Bevestigingen van borstweringen hebben de neiging om overduidelijk te verouderen en maken het geheel onstabiel, waardoor het gevaarlijk is om het te gebruiken. De structuur zal moeten worden versterkt met behulp van nieuwere bevestigingen.
Probeer oude onderdelen zoveel mogelijk opnieuw te assembleren met bouten.
Bij de raamroosters heeft het openingssysteem de neiging om te roesten en niet meer open te gaan (als er sprake is van een verwijderbaar rooster). Ofwel zullen de scharnieren rechtstreeks moeten worden gesmeerd, ofwel zal het rooster mechanisch moeten worden verwijderd met gereedschap om het op te knappen en vervolgens de scharnieren te smeren.
Er kan ook worden geprobeerd om de oude verroeste of in de verf vastzittende schroeven los te maken door ze te verwarmen (snijbrander, heteluchtpistool).
ONDERHOUD
Onderhoud het element, zodat het er mooi blijft uitzien en langer meegaat.
- Geen bijzonder onderhoud als de beschermende verf standhoudt.
- Oude verflagen verwijderen en schoonmaken kunt u beter overlaten aan professionals in een werkplaats. Enerzijds voor de kwaliteit en de snelheid van uitvoering en anderzijds wegens het feit dat sommige verven die vroeger werden gebruikt, giftig zijn. Het is ook mogelijk om het metaal manueel af te krabben en later opnieuw te verven.
- Voor andere tips met chemische producten kunt u terecht op het internet of bij gespecialiseerde verkopers.
Gids met betrekking tot de renovatie van oude elementen uit smeedijzer: https://fr.calameo.com/read/00178849799ccac0642d2
DECONSTRUCTIEMETHODE
- Kennisnemen van het element: benaming van de materialen en voorafgaande inspectie (raadpleeg punt 1. Algemene inspectie)
- Voorbereiding van het gereedschap, de uitrustingen en de tijd die nodig is om de demontage uit te voeren
- Demontage
Momenteel hebben slechts een aantal elementen een gedetailleerde verklarende fiche van de te volgen procedures.
Er bestaat nog geen demontagefiche voor dit materiaal.
HERGEBRUIK
Ik kan mijn element voortaan hergebruiken voor het doel waarvoor het voorzien was, of voor een ander doel.
Sommige borstweringen hebben een esthetische en erfgoedwaarde. Als u er een demonteert, waarom zou u deze dan buiten of zelfs binnen niet terugplaatsen als borstwering?
Houd er evenwel rekening mee dat de veiligheidsnormen voor leuningen geëvolueerd zijn, en dat een oude structuur waarschijnlijk niet zal voldoen aan de hedendaagse verzekeringseisen. Raadpleeg de eisen die het WTCB (www.wtcb.be) hieromtrent vermeldt.
MET WIE CONTACT OPNEMEN OM TE …
Dit punt zal u helpen om contacten en adressen te vinden om het materiaal de kans op een tweede leven te schenken, en u in het uiterste geval vertellen waar u heen moet als u het element wilt afvoeren.
a. Renoveren
Er zijn bedrijven die gespecialiseerd zijn in de restauratie en productie van roosters en borstweringen uit smeedijzer. Dit soort (oude) elementen renoveren is evenwel ingewikkeld en kan duur zijn. Wilt u toch op zoek gaan naar een specialist, surf dan naar: http://www.patrimoine-metiers.be/companies/search?lang=dut
Raadpleeg ook het tabblad “ Contacten ” in het menu “ Nuttige informatie ” voor een lijst van nuttige personen.
b. Schenken / verkopen
U kunt uw elementen verkopen of kopen op de tweedehandssites.
Via Opalis vindt u gemakkelijk handelaars in ijzerwerk:
https://opalis.be/nl/handelaars/rooster?combine=&materials=545
c. Recycleren
In het sorteercentrum worden de metalen elementen gegroepeerd en gesorteerd om te worden gerecycleerd. De borstwering of het rooster komt uiteindelijk in de metaalcontainers terecht.
Schroothandelaars of sommige sorteercentra kunnen uw metalen ook terugnemen tegen betaling. Sommige metalen zijn meer waard dan andere: aluminium, koper of roestvrij staal zijn behoorlijk populair.
Zorg er overigens voor dat u het ijzerwerk dat u wilt bewaren niet achterlaat vóór uw huis … Rondtrekkende schroothandelaars zullen het ongevraagd en snel meenemen.
Sorteercentra in Brussel, Recypark voor particulieren:
https://www.arp-gan.be/nl/Recypark.html
Professionals moeten zich tot sorteercentra voor professionals richten. Raadpleeg het tabblad “Afval” in het menu “nuttige informatie ” voor meer informatie over de ophaalplaatsen.